Umowa o współpracy z Politechniką Białostocką

Rektor Wiesław Czołpiński i Rektorka Marta Kosior-Kazberuk ściskają dłoń po podpisaniu porozumienia.

7 kwietnia 2025 roku Akademia Teatralna im. Aleksandra Zelwerowicza w Warszawie Filia w Białymstoku podpisała porozumienie o współpracy z Politechniką Białostocką, największą uczelnią techniczną w północno-wschodniej Polsce.

Dokument podpisali: dr hab. inż. Marta Kosior-Kazberuk, prof. PB, Rektor Politechniki Białostockiej oraz prof. dr hab. Wiesław Czołpiński, Rektor Akademii Teatralnej im. Aleksandra Zelwerowicza w Warszawie.

Krótka uroczystość odbyła się w Centrum Nowoczesnego Kształcenia Politechniki Białostockiej.

„Obie uczelnie opierają swoje działania dydaktyczne, naukowe i artystyczne na gruntownej wiedzy i tradycji. (…) Obie uczelnie stale szukają nowych metod dydaktycznych dopasowanych do potrzeb współczesnych studentów. Obie uczelnie mają w misji bardzo bliską współpracę z szeroko pojętym otoczeniem gospodarczym. Obie uczelnie wyznają właściwie te same wartości, (…) więc skoro tak wiele nas łączy, dlaczego nie wzmocnić jeszcze naszej współpracy? Dlaczego nie wykorzystać naszego potencjału? Nie wymienić się infrastrukturą, pomysłami, doświadczeniem po to, żeby, przede wszystkim, jeszcze bardziej rozwijać nasze uczelnie we wszystkich aspektach naszego działania? (…) Liczę tutaj na bardzo silny efekt synergii” – podkreśliła w krótkim przemówieniu dr hab. inż. Marta Kosior-Kazberuk, prof. PB, Rektor Politechniki Białostockiej.

„Wspólna inicjatywa uczelni: technologia spotyka sztukę. Dwie uczelnie łączą siły, by stworzyć unikalną przestrzeń współpracy między światem nauki, technologii i sztuki. Celem naszego porozumienia jest rozwój innowacyjnych rozwiązań z pogranicza tych dziedzin, wspieranie nowoczesnej edukacji oraz odpowiedź na potrzeby zmieniającego się rynku pracy. (…) Chcielibyśmy razem budować przyszłość, w której technologia i sztuka współistnieją i wzajemnie się inspirują. (…) Czy przyszłość teatru to świat, w którym lalka staje się aktorem? Czy może to my, ludzie, stajemy się lalkami technologii? Mam nadzieję, że dzięki wspólnej pracy naukowo-artystycznej obu uczelni odpowiemy także i na to pytanie” – powiedział prof. dr hab. Wiesław Czołpiński, Rektor Akademii Teatralnej im. Aleksandra Zelwerowicza w Warszawie.

Wraz z podpisaniem umowy obie uczelnie deklarują chęć wspólnej popularyzacji nauki i  realizacji wspólnych projektów edukacyjnych, artystycznych i technologicznych. W planach jest realizacja projektów interdyscyplinarnych, które będą łączyć technologie z kreatywnymi rozwiązaniami artystycznymi, np. sztuka cyfrowa, multimedia, interaktywne instalacje artystyczne.

Widzowie zgromadzeni w Centrum Nowoczesnego Kształcenia Politechniki Białostockiej obejrzeli pierwsze artystyczne spotkanie cybernetycznych technologii z sztuką animacji, czyli interakcję między drewnianą marionetką animowaną przez naszą wykładowczynię mgr Magdalenę Ołdziejewską i cybernetycznym psem sterowanym przez mgra inż. Michała Falkowskiego, doktoranta Szkoły Doktorskiej Politechniki Białostockiej.

Obejrzyj krótki film ze spotkania drewnianej marionetki i cybernetycznego psa. 

Poniżej znajduje się okno z portalu YouTube zawierające film. Kliknij w okno i obejrzyj wideo bezpośrednio na tej stronie lub kliknij w link zewnętrzny: https://www.youtube.com/watch?v=aW5QwGmW8ws i obejrzyj na portalu YouTube.

Fot. Dariusz Piekut / Politechnika Białostocka 

Zapraszamy na Politechnikę Białostocką!

Grafika przedstawiająca psa robota i drewnianą marionetkę stojące naprzeciwko siebie.

Zapraszamy społeczność akademicką na podpisanie porozumienia o współpracy z Politechniką Białostocką w Centrum Nowoczesnego Kształcenia Politechniki Białostockiej (ul. Zwierzyniecka 16) 7 kwietnia 2025 roku o godz. 10:00.

Po krótkiej uroczystości przewidziane jest pierwsze artystyczne spotkanie cybernetycznych technologii z sztuką animacji na zaimprowizowanej scenie. Politechnikę Białostocką będzie reprezentował mgr inż. Michał Falkowski, doktorant Szkoły Doktorskiej Politechniki Białostockiej. Akademię Teatralną w Warszawie, filię w Białymstoku – mgr Magdalena Ołdziejewska, nauczycielka akademicka i aktorka Białostockiego Teatru Lalek.   

– Porozumienie ma fundamentalne znaczenie dla rozwoju i kształcenia zarówno w Akademii Teatralnej i mam taką nadzieję, także dla Politechniki, która też w pewnym sensie otwiera swoje nowe przestrzenie, bo wiemy, że gdzieś ten duch artystyczny na niektórych kierunkach, wydziałach jest, rozwija się i czujemy, że to ujście może mieć miejsce właśnie w momencie spotkania Akademii Teatralnej i Politechniki Białostockiej – podkreśla prof. dr hab. Artur Dwulit, Prorektor Akademii Teatralnej ds. Filii w Białymstoku.

Wraz z podpisaniem umowy Politechnika Białostocka  wraz z białostocką Filią Akademii Teatralnej będą wspólnie popularyzować naukę a także realizować wspólne projekty edukacyjne, artystyczne i technologiczne.

– Moim zdaniem jest to coś nowego dla całej Politechniki, nie tylko dla Wydziału Mechanicznego i idealnie wpisuje się w koncepcję, którą już od jakiegoś czasu właściwie promujemy, czyli w naszą interdyscyplinarność. Interdyscyplinarność naukową, ale też interdyscyplinarność dydaktyczną – mówi prof. dr hab. inż. Michał Kuciej, Dziekan Wydziału Mechanicznego Politechniki Białostockiej. – Artyści, w tym przypadku aktorzy, reżyserzy, scenografowie będą z nami współpracować.

Uczelnie chcą wspólnie organizować warsztaty, szkolenia i kursy, które umożliwią uczestnikom zdobycie nowych umiejętności zarówno technicznych, jak i artystycznych.

– Tworzenie innowacji opiera się o współpracę interdyscyplinarną – podkreśla dr Izabela Senderacka Prodziekan Wydziału Mechanicznego Politechniki Białostockiej ds. Rozwoju i Współpracy. – My wychodzimy tutaj poza mury Politechniki, a co więcej wchodzimy w interakcje z tak naprawdę jedną z najbardziej kreatywnych uczelni w Polsce, więc to może dać tylko możliwość poszerzenia naszych horyzontów w zakresie tworzenia nowych rozwiązań.

W planach jest realizacja projektów interdyscyplinarnych, które będą łączyć technologie z kreatywnymi rozwiązaniami artystycznymi, np. sztuka cyfrowa, multimedia, interaktywne instalacje artystyczne.

– Trudno mówić co będzie, dlatego że to już trwa od co najmniej XIX wieku, od przełom XVIII – XIX wieku, kiedy weszły w użycie tak zwane lalki automatyczne – przyznaje dr hab. Bernarda Anna Bielenia Dziekan ds. kierunków Filii w Białymstoku. – Nastąpiła przyjaźń pomiędzy myślą techniczną a artystyczną i wydaje mi się, że dzisiaj jesteśmy w kolejnym takim progu, kiedy bez technologii, bez nowych technologii nie jesteśmy w stanie pójść dalej. To znaczy jesteśmy w stanie oczywiście performatywnie rozwijać taką dziedzinę sztuki jak teatr ożywionej formy. Ale rozszerzenie tego o myśl techniczną wydaje mi się, że daje jeszcze szersze spektrum i chyba o to chodzi, żeby móc razem funkcjonować.

Nowa publikacja pod red. dra Kamila Kopani

Okładka książki.

Niedawno nakładem prestiżowego brytyjskiego wydawnictwa Routledge ukazała się książka ‘The Living Image in the Middle Ages and Beyond. Theoretical and Historical Approaches’ pod redakcją naszego wykładowcy dra Kamila Kopani oraz prof. Henninga Laugeruda (Uniwersytet w Bergen) i dr Zuzanny Sarneckiej (Uniwersytet w Bernie).

Tom poświęcony jest obrazom, które krwawią, mówią, płaczą, poruszają się i zachowują w sposób, który zwykle przypisujemy żywym istotom.  Publikacja jest próbą odzyskania żywego obrazu, wyciągnięcia go z marginesu i ponownego oświetlenia jego znaczenia dla historii kultury. Książka zainteresuje naukowców zajmujących się historią sztuki, mediewistykami, kulturą materialną, teatrologią i historią religii.

Monografia jest pokłosiem międzynarodowej konferencji naukowej, która odbyła się w 2021 roku w naszej uczelni w formule hybrydowej, a której koordynatorką była nasza pracowniczka Anna Lach.

W publikacji znajdziecie również artykuł naszego wykładowcy dra Karola Suszczyńskiego.

Serdecznie gratulujmy dr. Kamilowi Kopani oraz wszystkim osobom zaangażowanym w powstanie monografii.

40-lecie pracy artystycznej Rektora!

Wisław Czołpiński jako student w gronie innych studentów. Wszyscy ubrani na biało.

Drogi Rektorze, Profesorze, odznaczony Medalami i Krzyżami wszelakich barw i kruszców, Niezrównany Propagatorze Lalkarskiej Sztuki Teatralnej, Wykładowco, Pedagogu, Człowieku z Pasją, Sercem i Głową.

Szefie – Wiesławie Czołpiński – z okazji 40-lecia pracy artystycznej cała społeczność Akademii Teatralnej życzy Ci kolejnych, co najmniej, 40 lat na deskach teatrów i w dydaktycznych salach, wypełnionych radością tworzenia i współtworzenia.

Załączamy zdjęcie z dyplomu Rektora pt. „Dekameron” (Rektor rozmawia z reżyserem – Janem Wilkowskim) oraz fragmenty programu, a także zdjęcie po zdanym (zapewne ) egzaminie z kolegami z rocznika.

Wiesław Czołpiński jako student w kostiumie do spektaklu "Dekameron" rozmawia z Janem Wilkowskim.  Fragment programu do spektaklu "Dekameron".   Fragment programu do spektaklu "Dekameron".  Fragment programu do spektaklu "Dekameron".

Kondolencje

Mały palący się znicz trzymany w dłoniach.

Z ogromnym smutkiem przyjęliśmy wiadomość o śmierci teściowej naszej pracowniczki, pani Mirosławy Garustowicz. Łącząc się myślami z rodziną i bliskimi, składamy najszczersze kondolencje z powodu straty.

Rektor, władze, pracownicy i studenci Akademii Teatralnej w Warszawie Filii w Białymstoku

Przedłużona rekrutacja do Programu Erasmus+

Zdjęcie fragmentu globusa, na środku dodany napis Erasmus +

Drogie Osoby Studiujące!

Przedłużony termin rekrutacji na wyjazdy w ramach Programu Erasmus+ – rok akademicki 2025/2026. 

Przedłużamy rekrutację na wyjazdy długoterminowe (studia + praktyki) do Krajów Programu i Krajów Partnerskich. 

Rekrutacja odbywa się online, za pośrednictwem internetowej ankiety: 

Mobilności długoterminowe do Krajów Programu i Krajów Partnerskich: od 2 do 12 miesięcy [link zewnętrzny]

Na zgłoszenia czekamy do 7 kwietnia 2025r

Przedłużamy również rekrutację na wyjazdy krótkoterminowe do Krajów Partnerskich. 

Rekrutacja odbywa się online, za pośrednictwem internetowej ankiety: 

Zgłoszenia na wyjazdy krótkoterminowe do Krajów Partnerskich przyjmowane są do 7 kwietnia 2025r

Rekrutacja na mobilności krótkoterminowe do Krajów Programu ma charakter ciągły. Wnioski należy składać co najmniej trzy miesiące przed planowanym terminem mobilności za pośrednictwem ankiety:

Mobilności krótkoterminowe do Krajów Programu: od 5 do 30 dni mobilności fizycznej z obowiązkową częścią wirtualną [link zewnętrzny]

W celu wypełnienia ankiet niezbędne jest zalogowanie się do akademickiego konta e-mail w domenie e-at.edu.pl 

Lista krajów uprawnionych do udziału w programie

Przed wysłaniem zgłoszenia należy zapoznać się z: Uczelnianymi zasadami realizowania mobilności wyjazdowych w ramach programu Erasmus+ KA-131 – konkurs wniosków 2025 [link zewnętrzny] oraz informacją na temat przetwarzania danych osobowych [link zewnętrzny]

Ogólne informacje na temat możliwości wyjazdowych w ramach Programu Erasmus+ można znaleźć na stronie: Program Erasmus + — Akademia Teatralna [link zewnętrzny]

Zachęcamy również do kontaktu z koordynatorami programu Erasmus+ w Akademii Teatralnej.

 

Na grafice z lewej strony flaga Unii Europejskiej - 12 białych gwiazdek na granatowym tle, z prawej strony granatowy napis: Finansowane przez Unię Europejską

 

Sfinansowane ze środków UE. Wyrażone poglądy i opinie są jedynie opiniami autora lub autorów i niekoniecznie odzwierciedlają poglądy i opinie Unii Europejskiej lub Fundacji Rozwoju Systemu Edukacji – Narodowej Agencji Programu Erasmus+ i Europejskiego Korpusu Solidarności. Unia Europejska ani podmiot udzielający dotacji nie ponoszą za nie odpowiedzialności.

 

“Pupile” w Teatrze Szkolnym

Marcowy terminarz grania spektaklu nałożony na zdjęcie z młodą kobietą w futrze.

Zapraszamy w marcu i w kolejnych miesiącach na pokazy najnowszej premiery Teatru Szkolnego im. Jana Wilkowskiego – spektaklu dyplomowego “Pupile” w reż. Łukasza Kosa. 

Przedstawienie to świetny punkt wyjścia do rozmowy o katastrofie (np. klimatycznej) i strategiach podejmowanych wobec niej, dlatego szczególnie zapraszamy grupy młodzieży licealnej na poranne pokazy.

To, czego się baliśmy, nadeszło: pandemia, katastrofa klimatyczna, uderzenie meteoru – apokalipsa, koniec świata.
Ludzi już nie ma albo prawie nie ma.
Dystopijny krajobraz.
Po pustym mieście biegają ci, którzy żyli kiedyś obok nas; ci, których przytulaliśmy, którzy dodawali nam otuchy – nasze PUPILE.
Pies nawołuje inne psy, Kotka obserwuje wszystko z okna, dwie Papużki przelatują w poszukiwaniu jedzenia.
Wąż wypełza z terrarium, Królica wyszła z klatki, Rybka podskakuje na podłodze pozbawiona wody.
Nowa sztuka Roberta Bolesto proponuje aktorom i widzom dziwną przygodę: ucieknijmy od człowieka, na godzinę przestańmy być ludźmi, wyobraźmy sobie że jesteśmy naszymi zwierzętami.
Jak w tańcu, odrzućmy to, co nas krępuje i więzi, nasz strach przed nieuchronnym końcem, jak w tańcu zaufajmy ciału, instynktowi, zaufajmy sobie.
W teatrze wszystko jest możliwe, tu możesz być, kim zechcesz. Nawet Kamieniem który rozmawia z Ziarnkiem Piasku.

_______________

Tekst: Robert Bolesto
Reżyseria: Łukasz Kos
Choreografia: Aleksandra Osowicz
Kostiumy, scenografia, opracowanie muzyczne: Łukasz Kos, Aleksandra Osowicz
Asystent reżysera: Vasil Dashkevich (AT)
Inspicjent: Rafał Przytocki (AT)

Występują: Kristina Dereviaha, Łukasz Dybek, Julia Fidelus, Karolina Konicka, Polina Kuzhelieva, Rafał Przytocki, Sabina Szetela, Julia Żak

Technika mowy: Ewa Gajewska-Jasińska
Pracownia plastyczna: Karolina Baczar, Anna Chilińska, Magdalena Dąbrowska, Zbigniew Romanyk, Roża Turlińska
Dział techniczny: Mirosław Bobowik, Mariusz Doroszko, Artsemi Khatkevich, Konrad Malowaniec, Krzysztof Matosek, Jan Mróz

wiek odbiorców: 15+ 
czas trwania: 90 min
premiera: 15 marca 2025

GRAMY 

Teatr Szkolny im. Jana Wilkowskiego w Białymstoku

Marzec

15.03 (sobota) PREMIERA, godz. 18:00 (wstęp wyłącznie z zaproszeniami)
16.03 (niedziela) PREMIERA, godz. 18:00 (wstęp wyłącznie z zaproszeniami)
22.03 (sobota), godz. 18:00
23.03 (niedziela), godz. 18:00
25.03 (wtorek), godz. 10:00 (spektakl przeznaczony dla szkół)
26.03 (środa), godz. 10:00 (spektakl przeznaczony dla szkół)
27.03 (czwartek), godz. 10:00 (spektakl przeznaczony dla szkół, REZERWACJA)
28.03 (piątek), godz. 11:00 (spektakl przeznaczony dla szkół)
28.03 (piątek), godz. 19:00 

Kwiecień 

8.04 (wtorek), godz. 18:00
9.04 (środa), godz. 10:00
15.04 (wtorek), godz. 9:45
16.04 (środa), godz. 10:00 
23.04 (środa), godz. 19:00 
24.04 (czwartek), godz. 11:00 
25.04 (piątek), godz. 11:00
25.04 (piątek), godz. 19:00 
27.04 (niedziela), godz. 18:00

Maj

8.05 (czwartek), godz. 19:00 
9.05 (piątek), godz. 19:00

Teatr Collegium Nobilium w Warszawie

Kwiecień 

11.04 (piątek), godz. 19:00 
12.04 (sobota), godz. 19:00
13.04 (niedziela), godz. 19:00

Rezerwacje biletów przyjmujemy telefonicznie w godz. 9:00-15:00 (tel.: 85 743 54 53).

Bilety: 20-50 złotych. Zapoznaj się ze szczegółowymi informacjami dla widzów (link otwiera się w nowym oknie). 

Media o spektaklu: 

Sylwia Wieczeryńska, PAP, e-teatr, Białystok. „Pupile” – spektakl dyplomowy studentów aktorstwa filii Akademii Teatralnej [link zewnętrzny]
Urszula Śleszyńska, “Kurier Poranny”, “Spektakl “Pupile’ czyli postapokaliptyczny świat, którego będziemy mogli posmakować w białostockiej filii Akademii Teatralnej” [link zewnętrzny]
Olga Gordiejew, Polskie Radio Białystok, “Spektakl o apokalipsie i naszych pupilach w Teatrze Szkolnym Akademii Teatralnej” [link zewnętrzny]

Licencja do grafiki na plakacie: CC BY 3.0 https://creativecommons.org/licenses/by/3.0/ via https://creepyhalloweenimages.com/free_halloween_photos/skulls_skeletons/slides/broken_bones.htm

Plakat. Białe kości zwierzęce rozrzucone na ziemi.

Fotografie i koncepcja sesji promocyjnej: Bartek Warzecha
Przestrzeń: Chorten Arena w Białymstoku. Dziękujemy za gościnność!

 

Fotosy: Bartek Warzecha 

 

Rekrutacja do Programu Erasmus+

Fragment zabytkowego globusa, na tle równika biały napis ERASMUS+

Drogie Osoby Studiujące!

Została uruchomiona rekrutacja na wyjazdy w ramach Programu Erasmus+ – rok akademicki 2025/2026. 

Rekrutacja odbywa się online, za pośrednictwem internetowej ankiety: 

Mobilności długoterminowe do Krajów Programu i Krajów Partnerskich: od 2 do 12 miesięcy [link zewnętrzny]

Zgłoszenia na wyjazdy długoterminowe przyjmowane są w terminie do 31 marca 2025 

Mobilności krótkoterminowe do Krajów Partnerskich: od 5 do 30 dni mobilności fizycznej z obowiązkową częścią wirtualną [link zewnętrzny]

Zgłoszenia na wyjazdy krótkoterminowe do Krajów Partnerskich przyjmowane są do 31 marca 2025r.

Mobilności krótkoterminowe do Krajów Programu: od 5 do 30 dni mobilności fizycznej z obowiązkową częścią wirtualną [link zewnętrzny]

Rekrutacja na mobilności krótkoterminowe do Krajów Programu ma charakter ciągły. Wnioski należy składać co najmniej trzy miesiące przed planowanym terminem mobilności.

W celu wypełnienia ankiet niezbędne jest zalogowanie się do akademickiego konta e-mail w domenie e-at.edu.pl 

Lista krajów uprawnionych do udziału w programie

Przed wysłaniem zgłoszenia należy zapoznać się z: Uczelnianymi zasadami realizowania mobilności wyjazdowych w ramach programu Erasmus+ KA-131 – konkurs wniosków 2025 [link zewnętrzny] oraz informacją na temat przetwarzania danych osobowych [link zewnętrzny]

Ogólne informacje na temat możliwości wyjazdowych w ramach Programu Erasmus+ można znaleźć na stronie: Program Erasmus + — Akademia Teatralna [link zewnętrzny]

Zachęcamy również do kontaktu z koordynatorami programu Erasmus+ w Akademii Teatralnej.

 

Sfinansowane ze środków UE. Wyrażone poglądy i opinie są jedynie opiniami autora lub autorów i niekoniecznie odzwierciedlają poglądy i opinie Unii Europejskiej lub Fundacji Rozwoju Systemu Edukacji – Narodowej Agencji Programu Erasmus+ i Europejskiego Korpusu Solidarności. Unia Europejska ani podmiot udzielający dotacji nie ponoszą za nie odpowiedzialności.

Żegnamy prof. Leszka Mądzika

Mały palący się znicz trzymany w dłoniach.

Z wielkim żalem przyjęliśmy wiadomość o śmierci wybitnego scenografa, reżysera, malarza, fotografa, twórcy i dyrektora artystycznego Sceny Plastycznej KUL-u oraz absolwenta reżyserii w naszej uczelni, prof. Leszka Mądzika.

Rodzinie i bliskim składamy najszczersze kondolencje z powodu utraty ukochanej osoby.

Rektor, władze, pracownicy i studenci Akademii Teatralnej w Warszawie Filii w Białymstoku

Światowy Dzień Lalkarstwa 2025

Hybryda lalki teatralnej i robota.

Zapraszamy do zapoznania się z tegorocznym orędziem z okazji Światowego Dnia Lalkarstwa, który przypada 21 marca. Jego autorami są LindaBlanchet, Stefan Kaegi i ZavenPare

  LINDA BLANCHET Kliknij,by uzyskać więcej informacji [link zewnętrzny]

Portret Lindy Blanchet.

Płacząc nad śmiercią robota

W 2017 roku, gdy poszukiwałam tematu do mojego kolejnego projektu, dużo czytałam i zaczęłam interesować się sztuczną inteligencją. Następnie natknęłam się na tę informację: latem 2014 roku hitchBot, mały robot autostopowicz zaprojektowany w Toronto przez FraukeZeller i Davida Harrisa Smitha w celu zbadania relacji między ludźmi a maszynami, przemierzył Kanadę ze wschodu na zachód, uzbrojony jedynie w prymitywnyprogram do konwersacji i humanoidalne ciało zaprojektowane tak, aby wzbudzać empatię. HitchBot dokumentował swoją podróż, automatycznie robiąc zdjęcia co 20 minut. W ciągu 26 dni pokonał 10 000 kilometrów i dotarł do Victorii, gdzie został powitany przez triumfujący tłum jak prawdziwy bohater. Pytanie postawione w tym eksperymencie brzmi: Czy roboty mogą ufać ludziom? W 2015 roku hitchBot wyruszył w drugą podróż: przez Stany Zjednoczone, z Salem do San Francisco. Ale po zaledwie kilku dniach jego podróż została nagle przerwana w Filadelfii, gdzie znaleziono go poćwiartowanego na poboczu drogi, porzuconego wśród opadłych liści. Brakowało mu głowy. Ten tragiczny koniec wywołał falę emocji na całym świecie. Dziennikarze, fani i dzieci wyrażali swój głęboki smutek i gniew. Te emocje wydawały mi się zarówno przesadne, jak i fascynujące: po co płakać nad „śmiercią” robota? Jakie powiązania powstały między tymi ludźmi a hitchBotem? I co ta emocja wobec sztucznej istoty mówi o nas?

Aby napisać Killing Robots [Zabić roboty], projekt stworzony w 2019 roku, postanowiłam zbadać czym jest owo robotobójstwo. Przeprowadziłam wywiady z osobami, które go spotkały, odtworzyłam część jego podróży samochodem przez rozległy amerykański krajobraz i przestudiowałam 10 000 zdjęć, które zrobił. Współpracowałam również z jego twórcami, Frauke Zeller i Davidem Smithem, a także z Jean-Pierre Merletem z INRIA, aby zaprojektować robota-aktora: niemal idealną francuskojęzyczną replikę hitchBota. Za tym wyborem dramaturgicznym kryło się pragnienie, abyśmy sami – zespół i ja – doświadczyli relacji z robotem,  tak by lepiej zrozumieć powiązania i emocje, które towarzyszyły ludziom w Ameryce.

Podobnie jak oryginał, nasz robot-aktor, wielkości 6-letniego dziecka, został wykonany z niedrogich materiałów: makarony basenowe stały się ramionami i nogami, wiadra pełniły funkcję korpusu, a 4 panele LED stworzyły jego wiecznie uśmiechniętą animowaną twarz. Ale jeśli chodzi o scenę, byłam pewna, choć nie potrafiłam tego wyjaśnić, że nasz robot powinien w jakimś sensie pozostać „wolny – niedokończony”, by móc nas zaskoczyć. Wydawało mi się, że wtedy będzie mniej przedmiotem, a bardziej robotem-aktorem. Nie przewidując trudności technicznych, wyposażyliśmy jego ciało w czujniki i lidar, pozwalając mu animować twarz i ciało w zależności od odległości, w której znajdował się w stosunku do innych aktorów. Podobnie jak hitchBot,  nasz robot również został wyposażony w program do konwersacji. Ale w przeciwieństwie do oryginału, którego możliwości mowy pozostawały wciąż takie same, nasz robot mógł wzbogacać własną mowę dzięki odbytym rozmowom i mieć formę pamięci, pozwalającą mu „improwizować” na żywo z aktorami.

Podczas prób zauważyłam, że pojawienie się jego mowy głęboko zmieniło relację zespołu z robotem. Niektórzy uważali, że stał się irytujący z powodu ciągłych wtrąceń, podczas gdy inni uważali go za niezwykle wzruszający byt ze względu na jego wesołość i kruchość. Uważnie obserwowałam, czego każda osoba próbuje go nauczyć, zwłaszcza, że musiał występować przed szkolną publicznością. Byliśmy wzruszeni, gdy powtarzał jedno z naszych zdań, ale odczuwaliśmy niepokój, gdy naśladował depresyjne tendencje jednej z osób lub głupie poczucie humoru innej. Każdy z nas przywiązał się do niego na swój sposób, martwiąc się szczególnie o jego regularne upadki spowodowane zbyt ciężkim i nieporęcznym ciałem.

Podczas występów okazywał się czasami wadliwym, ale zawsze urzekającym aktorem. Dlaczego, gdy jego diodowa twarz się rozświetlała, od razu zaczynaliśmy z nim współodczuwać? A jednak ta nieporęczna lalka, ostatecznie niezbyt niezależna, nie była w stanie poruszać się bez noszenia i została wyposażona w sztuczną inteligencję z 2018 roku, która jeszcze nie była przekonująca.

Podobno ludzki mózg szuka życia wszędzie. Nawet gdy patrzymy w niebo, widzimy kształt twarzy w chmurach. Być może to wyjaśnia, dlaczego drżymy, gdy widzimy hitchBota wędrującego przez bezkres amerykańskich dróg i dlaczego płaczemy, gdy znajdujemy go porzuconego i otoczonego opadłymi liśćmi.

Linda Blanchet

STEFAN KAEGI Kliknij, by uzyskać więcej informacji [link zewnętrzny]

Portret Stefana Kaegi.

Drodzy porusz-a/e-ni przyjaciele,

nie jestem lalkarzem. Ani twórcą lalek. Ale w dwóch projektach, nad którymi pracuję roboty odgrywają rolę lalek i to chyba dlatego ZavenParé poprosił mnie o napisanie tego powitalnego tekstu, który opisałby  proces powstawania moich robotycznych projektów.

Żyjemy w czasach, w których lalki wydają się służyć jako metafora dla tych z nas, którzy próbują zrozumieć, co nami porusza – również wtedy gdy zastąpimy lalkarza maszyną. Przynajmniej taki był nasz pomysł, gdy zacząłem rozmawiać z niemieckim pisarzem Thomasem Melle na temat tego, co mogłoby dla niego oznaczać zastąpienie go przez podobnego do niego humanoidalnego robota na czas trwania występu. Thomas cierpi na chorobę afektywną dwubiegunową i dlatego nie czuje się komfortowo, występując przed publicznością. W tym czasie poznaliśmy również inżyniera animatroniki, który budował realistyczne lalki używane podczas kręcenia filmów (służące na przykład do wysadzania ich ciał w powietrze w scenie akcji, nie raniąc nikogo naprawdę). Cyfrowa postprodukcja sprawiła jednak, że ​​stał się bezrobotny. Zgodził się więc zbudować kopię Thomasa z silikonowej formy jego twarzy i dłoni i animować ją za pomocą 32 serwomechanizmów. W procesie tworzenia wykorzystaliśmy też nagranie głosu Thomasa. W naszym spektaklu „Uncanny Valley” robotyczny sobowtór Thomasa zastanawia się nad tym, co oznacza zastąpienie człowieka robotem i tym samym uwolnienie się od kruchej kondycji ludzkiej. Wielu widzów stwierdziło po obejrzeniu spektaklu, że odczuwa empatię w stosunku dohumanoida, a niektórzy nawet się z nim utożsamiali i zaczęlizastanawiać się nad tym, jak sami zostali zaprogramowani przez kontekst społeczny, w którym dorastali. Psychologiczna współzależność kontra wolna wola stała się tematem projektu. Klasyczny efekt lalki zawieszonej na niciach – ale tutaj odtworzony przez maszynę – był rzeczywiście niesamowity.

Od powstania tego projektu minęło 6 lat, a obecnie algorytmy wykorzystywane są na dużo bardziej zaawansowanym poziomie. Ilość deep-fake’ów wokół nas rośnie z dnia na dzień. „Cyfrowe lalkarstwo” stało się prostym rzemiosłem wykonywanym przez tanie oprogramowanie. Internetowe wersje nas samych robią rzeczy, których w rzeczywistości nigdy nie robiliśmy – i możemy nawet usłyszeć siebie mówiących rzeczy, których nigdy nie powiedzieliśmy. To skłoniło mnie i moją koleżankę z Rimini-Protokoll Helgard Haug do opracowania instalacji dla nowego muzeum Puppet Theatre Collection w Dreźnie (wystawionej do czerwca 2025). Do jednego z pomieszczeń immersyjnej instalacji „AlteregoRaubkopie” zaprosiliśmy 70-letniego twórcę lalek Christiana Werdina. Poprosiliśmy go, by z drewna gruszy wyrzeźbił 60-centymetrową marionetkę Elona Muska. Nie dlatego, że mogliśmy przewidzieć, że Musk wkrótce będzie manipulował politykami jak lalkami na sznurkach, ale dlatego, że chcieliśmy go kontrolować za pomocą 15 serwosilników pociągających za sznurki. Zaprogramowaliśmy te silniki z pomocą studentów klasy lalkarskiej w Ernst Busch University of Performing Arts. Był to bardzo radosny proces dla studentów, którzy kontrolowali różne części ciała Muska za pomocą własnoręcznie wykonanych joysticków i rejestrowali ruchy na komputerze animacyjnym, który teraz „odtwarza mini-Muska” co 20 minut w Dreźnie. Ta instalacja otwiera też oczy publiczności, która zdaje się dostrzegać, jak mózg stojący za Chatem GPT i inwazyjnym programem Neuralink traci kontrolę nad własnymi ruchami.

Kiedy zaczniemy postrzegać świat jako teatr lalek wokół nas, może to pomóc nam odkryć, jak niewidzialne sznurki nami poruszają.

Życzę wam wszystkiego najlepszego! Niech to będziekolejny wspaniały lalkarski rok!

Stefan Kaegi

ZAVEN PARÉ  Kliknij, by uzyskać więcej informacji [link zewnętrzny]

Portret Zavena Pare.

Kiedy otrzymałem zaproszenie do współpracy podczas Międzynarodowego Dnia Lalek, pomyślałem, że to dobra okazja do upamiętnienia wszystkich lalek, które zniknęły, zostały zapomniane lub zjedzone przez termity. Ale po odkryciu tematu nowych technologii, zdałem sobie sprawę, że może to być raczej dzień, w którym spróbujemy zapamiętać przyszłość. Wyobrażanie sobie przyszłości nigdy nie było łatwiejsze, ponieważ ona wydaje się już obecna i zdaje się przejmować nasze marzenia.

Rano, zaraz po przebudzeniu, używamy elektrycznych ekspresów do kawy. Wystarczy nacisnąć przycisk. Potem te urządzenia stoją bezużyteczne przez resztę dnia. Prawdopodobnie pozostają w trybie gotowości, tak jak inne roboty domowe przechowywane w szafkach. Jednak nawet dzieląc przestrzeń domową i działając tylko przez kilka minut, ekspres do kawy jest tylko przedmiotem. Dlaczego więc przyszłość wydaje się tak bardzo należeć do tego rodzaju maszyn?

Jeśli wystarczą tylko trzy kawałki drewna, aby stworzyć i ożywić lakę, co możemy powiedzieć o inteligentnym ekspresie do kawy lub stworzeniach przypominających ludzi, ożywionych elektrycznością, zrobionych z silników i pomp? Jednak roboty nie są bardziej złożone niż urządzenia gospodarstwa domowego. Brakuje im tylko mowy, by podzielić się z nami swoją nudą. Odbicie automatu nie wydaje się interesujące. Z drugiej strony odbicie lalki oferuje nieco inną perspektywę świata. Dzisiaj lalkarze są czasami zapraszani przez inżynierów do udoskonalania ruchów robota, tak jak mistrz Bunraku Kanjuro III, który odwiedził laboratorium japońskiego robotyka Hiroshi Ishiguro w 2010 roku. W niedalekiej przyszłości powieściopisarze będą prawdopodobnie brać udział w kształtowaniu osobowości nowych awatarów, ponieważ animowanie nieożywionego nie wystarczy: trzeba również umieć opowiadać historie. Znamy już historie o robotach, a niektóre roboty mogą nawet stać się aktorami, ucieleśniając postacie. Te roboty mówią o przyszłości, która jest mniej lub bardziej odległa i nieprawdopodobna, w której odgrywają role towarzyszy, partnerów, kolegów, asystentów, przyjaciół lub konkurentów. Na razie działają jak lalki, ponieważ są wstępnie zaprogramowane zgodnie z protokołami podobnymi do wskazówek technicznych stosowanych w teatrze, są zdalnie sterowane lub zdalnie zrobotyzowane. Robotycy stworzyli nawet akronim dla tego systemu: SWoOZ setup (Super Wizard of Oz). Ta platforma umieszcza animatora w innym pomieszczeniu laboratorium, za kulisami pokazu z udziałem robotów.

„Kontroluj i naśladuj, aby symulować” to mantra robotyki humanoidalnej, podczas gdy „animuj, aby interpretować i przedstawiać” to mantra lalkarza. Ta paralela podkreśla bliskość tych dwóch dyscyplin i ich zdolność do wzajemnego wzbogacania się w projektach, które oferujemy publiczności.

Robotyka jest już wszędzie, za kulisami przedstawień, jak i na świecie. Za pomocą dronów zawiesza przedmioty, które w przeciwnym razie spadłyby pod wpływem grawitacji, przewyższa precyzję ruchu człowieka i wyróżnia się powtarzalnością. Ale sztuka lalkarstwa przypomina nam, że żaden przedmiot nie jest całkowicie autonomiczny. Przypomnijmy sobie przycisk ekspresu do kawy. Pomyślmy też, że mechanika maszyny się zużywa, baterie się wyczerpują, a wszystko może się zepsuć.

Czym byłyby roboty bez lalek, które przypominają im, że uruchamiamy świat pociągając za sznurki?

ZavenParé