Bez kategorii

W wieku 93 lat zmarła Profesor Anna Proszkowska (1925-2019) – wybitna lalkarka, pedagog Wydziału Lalkarskiego AST we Wrocławiu od początku jego istnienia. Uczyła i kształtowała pokolenia aktorów teatru lalek (i nie tylko), zarówno w Polsce, jak i w Vaasa Akademii w Finlandii. Od 17 roku życia do końca II wojny światowej pozostawała w szeregach Armii Krajowej, jako członek wywiadu i łączniczka II Pułku Piechoty Legionów, Oddział „Sosna” (pseudonimy „Hanka” i „Bogusz”). Od 1947 roku organizowała i współtworzyła amatorskie zespoły lalkowe. W latach 1961-1981 występowała na deskach Wrocławskiego Teatru Lalek (istniejącego do 1962 r. pod nazwą Scena Lalkowa Teatru Rozmaitości, a do 1976 roku jako Teatr Lalek „Chochlik”). W okresie przejściowym, który nastąpił po zakończeniu dyrekcji Eugeniusza Koterli w 1980 roku, pełniła funkcję dyrektora Wrocławskiego Teatru Lalek, do czasu powołania na tę funkcję Wiesława Hejny w roku kolejnym. W latach 90. XX wieku z powodzeniem kontynuowała karierę aktorską w Finlandii. Artystka jest także reżyserem licznych przedstawień wystawionych na scenach polskich i finlandzkich. Anna Proszkowska była pedagogiem Studium Aktorskiego Teatrów Lalkowych przy teatrze „Chochlik”, a następnie Wydziału Lalkarskiego we Wrocławiu, gdzie pracowała od momentu jego założenia w 1972 r. do roku 2008. W latach 1978-1981 pełniła funkcję prodziekana do spraw studenckich tego wydziału.

Praca artystki uhonorowana została licznymi nagrodami i wyróżnieniami, spośród których wymienić można m.in. Wyróżnienie w Konkursie na Indywidualne Występy z Lalką (Warszawa, 1966), Odznaka Zasłużony Działacz Kultury (1974), Srebrny i Złoty Krzyż Zasługi (1971 i 1976), Nagrody indywidualne III stopnia Ministra Kultury i Sztuki (1976 i 1988), Nagroda Prezesa Rady Ministrów za twórczość dla dzieci i młodzieży (1980), Srebrna Odznaka Zasłużony dla Województwa Wrocławskiego i Miasta Wrocławia (1982), Medal Komisji Edukacji Narodowej za szczególne zasługi dla oświaty i wychowania (2002), Medal PWST w Krakowie (2008 r.), nagroda Sekcji Teatrów Lalkowych Związku Artystów Scen Polskich „Henryk” za wybitne osiągnięcia artystyczne w dziedzinie teatru lalek (2010), Statuetka WENA i Nagroda Marszałka Województwa Dolnośląskiego za wybitnie osiągnięcia w dziedzinie kultury (2012). Anna Proszkowska została ponadto odznaczona m.in. Srebrnym Krzyżem Zasługi z Mieczami (1948), Krzyżem Walecznych (1949) i Krzyżem Armii Krajowej (1964).

Fot. strona internetowa Wydziału Lalkarskiego AST

Monika Markowska, studentka IV roku kierunku aktorskiego WSL, przygotowała autorski monodram na podstawie piosenek Patti Smith, inspirowany też biografią artystki. Praca została zrealizowana w ramach koła naukowego #WSL #ATB, pod opieką artystyczną prof. dr hab. Marty Rau. Akcja spektaklu rozgrywa się w dniu kolejnych urodzin artystki, Patti Smith. Będąc u szczytu kariery, postanawia ona odwiedzić swoje dawne mieszkanie. Nie spodziewa się jednak, że miejsce to – wciąż pełne bliskich przedmiotów – zabierze ją w sentymentalną podróż do czasów dorastania. Do czasów, w których jedyne co miała, to wielkie marzenia; kiedy zaryzykowała i odważyła się walczyć o ich spełnienie. Dzięki silnemu przekonaniu, że posiada talent, nie zrażała się porażkami ani brakiem pieniędzy na życie. Do przodu pchała ją wewnętrzna siła, upór, determinacja i wiara w siebie. Nagroda literacka, ogromny sukces albumu muzycznego, uznanie w środowisku artystycznym – na to wszystko Patti Smith z wielką determinacją zapracowała sama, całym swoim życiem. Spektakl jest oparty na twórczości Patti Smith i nowych tłumaczeniach piosenek jej autorstwa (bądź współautorstwa).

muzyka: Marcin Rogalski
projekcje: Aleksandra Konarska
opieka artystyczna: prof. dr hab. Marta Rau
przygotowanie wokalne: Marcin Ozga
tłumaczenia: Rafał Liedke, Krzysztof Puławski
czas trwania: 40 min

Fotorelacja:
Facebook: Marta Rzepka photographer
Instagram: MartaRzepkaPics
Pozostałe (strony internetowe, publikacje prasowe): www.martarzepkapics.com

Rozmaite wyobrażenia na temat kobiet i kobiecości w teatrze lalek stały się pretekstem dla studentów i studentek I roku technologii teatru lalek (TTL) do stworzenia instalacji artystycznej z okazji Międzynarodowego Dnia Kobiet. W jej centrum królują lalki, wydobyte z magazynów szkolnych, reprezentujące różnorodne techniki i formy, ale też pokazujące na jak rozmaite sposoby przedstawiono tak fizis, jak psyche kobiecą w teatrze lalek. Dopełnieniem lalkowej konstrukcji jest kwietna „kurtyna”, poświęcona najbardziej stereotypowemu sposobowi wyrażania szacunku paniom w dniu 8 marca – goździkowi. W nowej konfiguracji nabiera on nieoczekiwanego wdzięku i świeżości. Ekspozycja powstała pod opieką wykładowców kierunku TTL: dr. hab. Andrzeja Dworakowskiego oraz dr Martyny Štěpán-Dworakowskiej. Mogą się o tym przekonać osoby, które w weekend 9-10 marca zawitają do #WSL. Przy okazji anonsujemy pierwszą dużą ekspozycję autorstwa studentów technologii teatru lalek, którą będzie można oglądać podczas Dni Otwartych Wydziału w dniach 6-7 kwietnia 2019 r.

Fot. A. Borusewicz

Fot. A. Borusewicz

Fot. A. Borusewicz

Fot. A. Borusewicz

Uczniowie i uczennice ze Społecznej Szkoły Podstawowej nr 11 w Białymstoku gościli na naszym Wydziale w nietypowej roli. Tym razem nie zasiadali na widowni, ale uzbrojeni w farby i pędzle wspierali prace nad scenografią do najnowszego spektaklu dyplomowego studentów IV roku pt.: „Matki”, wg dramatu Piotra Rowickiego i w reżyserii Agaty Kucińskiej. Młodzi twórcy ozdobili rysunkami i swoimi życzeniami dla Mam wielki statek-laurkę. Efekty ich pracy będziecie mogli podziwiać w na scenie już pod koniec marca. Więcej szczegółów na temat tej premiery niebawem.

Z dumą informujemy, że wykładowca naszego Wydziału, Pan Karol Suszczyński, uzyskał stopień doktora w dziedzinie nauk humanistycznych (dyscyplina: literaturoznawstwo). Rozprawa doktorska jego autorstwa, zatytułowana „Witkacy w teatrze lalek. Od inspiracji do inscenizacji”, została przyjęta z wyróżnieniem. Obrona odbyła się w lutym 2019 r. w Instytucie Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk w Warszawie, promotorkami były prof. dr hab. Maria Prussak oraz dr hab. Halina Waszkiel, prof. Akademii Teatralnej w Warszawie. Rozprawę recenzowały dr hab. Katarzyna Fazan, prof. UJ oraz prof. dr hab. Małgorzata Leyko.

Fot. dzięki uprzejmości dr. K. Suszczyńskiego

Z przyjemnością anonsujemy wernisaż kolejnej wystawy, poświęconej lalkom! Tym razem ekspozycję przygotowała Zachęta Narodowa Galeria Sztuki w Warszawie, a zobaczyć na niej można m.in. kilkadziesiąt obiektów ze zbiorów naszego Wydziału. Konsultantem merytorycznym ekspozycji jest wykładowca WSL dr Kamil Kopania. Na wernisaż wystawy „Lalki: teatr, film, polityka” zapraszamy 19 marca 2019 r. Ekspozycja będzie czynna do 23 czerwca 2019 r.

kuratorka: Joanna Kordjak
współpraca: Julia Leopold
współpraca merytoryczna: Kamil Kopania
artyści: Jan Berdyszak, Ali Bunsch, Stanisław Fijałkowski, Zofia Gutkowska-Nowosielska, Maria Jarema, Wiesław Jurkowski, Tadeusz Kantor, Adam Kilian, Jerzy Kolecki, Jerzy Kotowski, Jerzy Krawczyk, Lech Kunka, Jadwiga Maziarska, Kazimierz Mikulski, Witold Miller, Lidia Minticz, Jerzy Nowosielski, Andrzej Pawłowski, Janina Petry-Przybylska, Piotr Sawicki, Leokadia Serafinowicz, Jerzy Skarżyński, Zofia Stanisławska-Howurkowa, Maciej Szańkowski, Marian Stańczak, Franciszka Themerson, Ewa Totwen, Zenon Wasilewski, Henryk Wiciński, Jerzy Zaruba, Jerzy Zitzman
artyści współpracujący: Roman Dziadkiewicz i Wojciech Ratajczak, Paulina Ołowska i Elżbieta Jeznach, Łukasz Rusznica i Krystian Lipiec
architektura wystawy: Maciej Siuda Pracownia (Billy Morgan, Patrycja Dyląg, Jan Szeliga, Maciej Siuda)
identyfikacja wizualna: Jakub de Barbaro
organizatorzy: Filmoteka Narodowa – Instytut Audiowizualny, Zachęta – Narodowa Galeria Sztuki
partner: Akademia Teatralna im A. Zelwerowicza w Warszawie, Filia w Białymstoku – Wydział Sztuki Lalkarskiej

Niewinna i groźna, zawieszona pomiędzy żywym a martwym, ruchomym i nieruchomym, ludzkim i nieludzkim – lalka teatralna – budzi fascynacje. Ale spotkanie z nią, wbrew zdrowemu rozsądkowi, wywołuje w nas również niepokój i uświadamia, że ludzka wyższość nad światem materialnym nie jest niczym pewnym…

Jej ogromny potencjał jako narzędzia artystycznej ekspresji odkryli twórcy awangardowi na początku XX wieku. Teatr lalkowy – przez długi czas uważany za gatunek niższy, bliższy teatrowi ulicznemu czy cyrkowi, spychany na margines, traktowany niezbyt poważnie i łączony w pierwszej kolejności z rozrywką dla dzieci – pozwalał na przekraczanie sztywnych podziałów na kulturę popularną i elitarną. Z jednej strony otwierał nową, niezwykle atrakcyjną przestrzeń dla eksperymentów formalnych, z drugiej służył też jako narzędzie zaangażowania społeczno-politycznego.

Uwzględniając te dwa kluczowe aspekty, wystawa w Zachęcie sytuuje teatr lalkowy w obszarze historii sztuki oraz w szerszym kontekście przemian artystycznych i polityczno-społecznych zachodzących w Polsce w latach 50. i 60. XX wieku. Na większą skalę można było wówczas obserwować zjawisko przenikania się sztuki i teatru lalkowego, a także odkrywania własnej tożsamości przez tę dziedzinę. Teatr lalkowy porzucił naśladowanie „teatru żywego”, a jego twórcy zaczęli odsłaniać kulisy animacji i demonstrować dotychczas skrywany proces tworzenia. Realizowane w powojennej Polsce spektakle lalkowe (zarówno dla dzieci, jak i dorosłych widzów) stanowiły interdyscyplinarne przedsięwzięcia, w których udział brali wybitni malarze, rzeźbiarze i kompozytorzy, a o ich wyjątkowości decydowało połączenie eksperymentalnej plastyki i muzyki z awangardowymi koncepcjami pedagogicznymi.

Spojrzenie na teatr lalkowy jako przestrzeń wizualnego eksperymentu daje szansę na uwzględnienie w historii sztuki artystów, którzy całą swoją zawodową aktywność poświęcili tej dziedzinie (jak Leokadia Serafinowicz czy Jerzy Kolecki). Z kolei przypomnienie mało znanych epizodów współpracy z teatrem lalkowym kilku czołowych postaci polskiej sceny artystycznej lat powojennych (jak Stanisław Fijałkowski, Jerzy Nowosielski, Jadwiga Maziarska, Jan Berdyszak czy Andrzej Pawłowski) pozwala zobaczyć w innym świetle różne wątki czy nawet całokształt ich działalności. Wystawa uwzględnia także poszukiwania dotyczące pokrewnej, równie prężnie rozwijającej się filmowej animacji lalkowej.

Prezentacja wybranych realizacji, twórców i środowisk została zbudowana wokół takich zagadnień jak antropologia ciała, pedagogika, a wreszcie polityka. Twórcy wystawy poszerzają refleksję nad znaczeniami i funkcjami lalek, stawiając pytanie o ich polityczny wymiar. Przywołują różne strategie ich użycia – od propagandowego wykorzystania repertuaru po karykaturalne i poniżające przedstawienia wrogów politycznych – pokazując również ich niebezpieczny potencjał.

Wystawie towarzyszy książka pod redakcją Joanny Kordjak i Kamila Kopani, a także program edukacyjny – cykl warsztatów i wykładów poświęconych zarówno praktycznym aspektom warsztatu aktorskiego, jak i szerszej refleksji teoretycznej, pozwalającej spojrzeć na lalkę jako obiekt kulturowy. Zastanowimy się nad kwestiami autonomii lalki, sposobami interakcji między lalką a towarzyszącym jej na scenie aktorem, a także nad relacjami władzy, w które lalka była wikłana jako obiekt politycznej metafory.

Wyrazy uznania i gratulacje składamy Pani Agacie Kucińskiej, aktorce i reżyserce teatralnej oraz Panu Zbigniewowi Litwińczukowi, aktorowi BTL i absolwentowi #WSL #ATB, laureatom tegorocznej Nagrody HENRYK, najważniejszej nagrody Sekcji Teatrów Lalkowych ZASP. I przy okazji informujemy, że to właśnie pod kierunkiem Agaty Kucińskiej powstaje obecnie w naszej szkole spektakl dyplomowy studentów IV roku!! Premiera za miesiąc, a o szczegółach napiszemy już wkrótce.

Fot. Akademia Sztuk Teatralnych – Filia we Wrocławiu

Spektakl WENDY, w wykonaniu studentów IV roku (Agata Soboczyńska, Maciej Cempura, Tomasz Frąszczak, Mateusz Stasiulewicz, Maciej Zalewski), w lutym 2019 r. gości na scenie Teatru Lalek Guliwer w Warszawie. Stołeczna publiczność ma okazję obejrzeć przygody Piotrusia Pana, Wendy i Kapitana Haka w dniach 19, 20 i 21 lutego o godz. 10:00.

Za nami pierwszy wieczór poświęcony Krzysztofowi Garbaczewskiemu. W piątek 8 lutego odbył się na Wydziale pokaz nagrania z opery SOLARIZE Marcina Stańczyka, którą Garbaczewski wyreżyserował w 2014 r. w Teatrze Wielkim – Operze Narodowej. Wprowadzenie przygotował Michał Łukaszuk. Wydarzenie to zainicjowało cykl, organizowany razem z Galerią Arsenał w Białymstoku, jako program towarzyszący wystawie „Krzysztof Garbaczewski. Badania terenowe”. Specjalne oprowadzanie kuratorskie po tej wystawie, dla wykładowców, pracowników i studentów WSL odbyło się w sobotę 9 lutego. Ekspozycja jest czynna do 17 marca.

Studenci i studentki III roku zmierzyli się na kije i szable podczas warsztatów z szermierki scenicznej, które w dniach 8-10 lutego 2019 r. poprowadził Rafał Domagała – absolwent naszego Wydziału, ale też mistrz w dziedzinie szermierki, uczestnik i laureat wielu międzynarodowych konkursów, autor choreografii – rchu scenicznego z biała bronią do przedstawień w takich teatrach jak Białostocki Teatr Lalek, Teatr Wybrzeże w Gdańsku, czy Teatr Lalki i Aktora w Opolu.