ATB

Duma nas rozpiera! Oto spektakl lalkowy, współtworzony przez studentkę i absolwentów Wydziału Sztuki Lalkarskiej triumfował w Nurcie Off Przeglądu Piosenki Aktorskiej we Wrocławiu! Mowa o przedstawieniu „Papety po raz pierwszy w Polsce”, w którym występują m.in. Aleksandra Miska, studentka IV roku #WSL #ATB oraz Wojtek Stachura i Olga Ryl-Krystianowska – absolwenci. W finale przeglądu głównego znalazł się również inny nasz absolwent – Rafał Derkacz, który brawurowo wykonał tutaj m.in. utwór „Piechotą do lata” Beaty Kozidrak, który możecie pamiętać ze spektaklu z piosenkami BYĆ JAK BEATA. Szczegółowe informacje znajdziecie na stronie PPA.

Z okazji międzynarodowego święta społeczności lalkarskiej pozdrowienia przesyłają Władze i społeczność akademicka Akademii Teatralnej im. A. Zelwerowicza w Warszawie Filii w Białymstoku – Wydziału Sztuki Lalkarskiej

On the occasion of the World Puppetry Day greetings are sent by the Authorities and the academic community of the Aleksander Zelwerowicz National Academy of Dramatic Art in Warsaw Branch Campus in Białystok – Puppet Theatre Art Department

#WorldPuppetryDay19 // Z okazji Światowego Dnia Lalkarstwa przedstawiamy Państwu polskie orędzie, którego autorem jest znakomity artysta-lalkarz Janusz Ryl-Krystianowski:

Istotą każdego rodzaju sztuki widowiskowej jest AKTOR twórczo realizujący zamierzenia inscenizacyjne reżysera w specyficznym kontakcie z WIDZEM. Stefan Jaracz ujął to w sposób niezwykle trafny i lapidarny: „Sztuka aktora była pierwsza, bo przed obrazem, rzeźbą, muzyką był już dramat: twarz człowieka”.

Zatem dialog człowieka aktora z człowiekiem widzem to TEATR. I nie jest istotne, jaka jest specyfika teatru, czy jest to pantomima, dramat, opera czy teatr lalkowy, zawsze mamy do czynienia z AKTOREM. Tylko różnice gatunkowe decydują o właściwym rozłożeniu akcentów w materii, w której porusza się aktor. Aktorów naszych teatrów określamy terminem LALKARZE. To ludzie, którzy w przeszłości potrafili sami zaprojektować i zbudować lalkę, a także umieli opowiadać nią historię. I to bez zaplecza instytucjonalnego z całą jego techniką. Lalkarz współistniał z wykreowaną przez siebie postacią. Dodana do niego lalka tworzyła metaforyczny obraz świata, ale także wywoływała różne asocjacje decydujące o formie i niepowtarzalnej atrakcyjności widowiska.  Szkoda, że to teraz w naszym kraju coraz rzadsza umiejętność.

Nasza domena to ogólnie rzecz biorąc: FORMA. Mieści się w tym pojęciu i lalka z jej rozlicznymi technikami, i maska, i rekwizyt, i przedmiot. Jedno jednak jest pewne. Dopiero wtedy forma ma możliwości wyjątkowego scenicznego istnienia, jeśli dostanie się w ręce uzdolnionego aktora lalkarza. Najbardziej interesujące są te sytuacje, w których aktor JEST na scenie i – mimo że nieukryty przed wzrokiem widza – oddaje pole lalce czy przedmiotowi, a sam STAJE się formą.

Z okazji naszego święta chciałbym wszystkim polskim lalkarzom życzyć, by realizowali swój zawód w teatrach rzemieślniczo sprawnych, artystycznych, tworzonych wyłącznie z ludźmi, którzy uznali ten gatunek za własny, bez kompleksów i czołobitności wobec tak zwanego dramatu. W teatrze nawiązującym do tradycji, lecz także eksperymentującym w poszukiwaniu nowych dróg.

W teatrze wyprzedzającym w potrzebach intelektualnych swoich widzów, a nie tylko dorównującym ich gustom.

W teatrze dobrej literatury i sensu, sensu, sensu….

Janusz Ryl-Krystianowski

#WorldPuppetryDay19

#WorldPuppetryDay19 // Z okazji Światowego Dnia Lalkarstwa przedstawiamy Państwu przesłanie okolicznościowe, którego autorem jest światowej sławy artysta-lalkarz Dadi D. Pudumjee, aktualny Prezydent UNIMA:

Drodzy lalkarze, członkowie UNIMA oraz szacowni koledzy z całego świata, jednocześnie będący tak blisko – witam Was wszystkich!

Kiedy poproszono mnie o napisanie przesłania UNIMA w ramach obchodu światowego dnia lalkarstwa 2019, byłem niezwykle poruszony. Przez moment zabrakło mi słów. To wielki zaszczyt i honor. Zwracam się zatem do Was wszystkich w dziewięćdziesiątą rocznicę powstania tej wspaniałej organizacji  – Union International de la Marionette – UNIMA.

Rozpiera mnie duma, kiedy stwierdzam, że jesteśmy najstarszą międzynarodową organizacją teatralną na świecie. Tradycja, talent, wyobraźnia i ciężka praca: to solidne fundamenty UNIMA – co z dumą potwierdza nasza historia i spuścizna teatralna. Zarówno założyciele organizacji, jak i kontynuatorzy ich wizjonerskich idei – to właśnie osobowości, które ukształtowały współczesny świat lalkarstwa. Niektórzy są z nami, inni żyją już w naszych wspomnieniach, ale ich ideały, wartości, dzieła, i co najważniejsze artystyczna empatia, żyje w ponad 90 krajach na całym świecie, w których nasza organizacja posiada  swoje centra wspomagane przez licznych reprezentantów  na całym świecie.

Od samego początku UNIMA funkcjonuje jako platforma krzewiąca, wspomagająca, wymieniająca i dzieląca się pomysłami, myślami i pracą. A w dziewięćdziesiątą rocznicę jej powstania, nasze poświęcenie powinno służyć nowym pokoleniom lalkarzy – inspirujących się tradycją i nowoczesnością,  tworzących najpiękniejszą tkankę lalkarstwa, wykorzystujących potencjał wyobraźni, kreacji i swoistego komentarza. Chcę użyć rodzaju metafory – stoimy właśnie na moście, niosąc bagaż doświadczeń poprzednich pokoleń, chcąc dokonać przetworzenia siebie, by z optymizmem wkroczyć w przyszłość.

Żyjemy dziś w erze technologii, która może przynieść ogromne zmiany w sferze lalkarstwa. To dla UNIMA czas, w którym możliwe jest zdobycie nowej publiczności. Jesteśmy w stanie użyć lalki, by opowiadać historie, które będą jeszcze bardziej poruszające, jesteśmy w stanie stworzyć jeszcze nowsze modele dystrybucji i platformy wymiany naszej pracy. Często słyszałem pytania – dlaczego UNIMA? – odpowiadam – ponieważ UNIMA jest światową rodziną z ogromnymi zasobami ludzkimi dostępnymi globalnie – to właśnie tworzy i wyróżnia naszą organizację i definiuje jej cele. Posiadamy ogromną armię wolontariuszy i indywidualności na całym świecie, którzy zawsze będą gotowi, by  wspomagać wszelakie talenty.

Jak nazwać i opisać ten rodzaj fascynacji materią, której poświęcamy życie? Czy to moment, w którym martwa materia zaczyna żyć, a w rezultacie przenosić znaczenia bardziej zrozumiale niż słowa wypowiadane przez najlepszego aktora, a może to poczucie tworzenia kiedy animujemy i dajemy życie martwej materii? Jakakolwiek byłaby odpowiedź, lalki na całym świecie od lat grają, walczą, kochają i łączą nasze wspomnienia z teraźniejszością. A  my uczymy nowe pokolenie, by korzystać z zasobów poprzedników i jednocześnie by odważnie poszukiwać nowych rozwiązań.

Świętujmy zatem tę miłość do lalek, ale również próbujmy zrozumieć różnice, które istnieją pomiędzy naszymi krajami i kulturami, a które powinny być poznane i niwelowane w takim dniu jak ten. Zarówno ta organizacja, jak również ta forma artystycznego wyrazu pozwala na promocję najcenniejszych ludzkich wartości, takich jak pokój, zrozumienie i akceptacja wszystkich ludzi, niezależnie od ich pochodzenia, politycznych i religijnych przekonań czy różnic kulturowych, a które idą w parze z szacunkiem dla fundamentalnych praw każdego człowieka zapisanych w Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka ONZ. Poprzez swoją obecność w ponad 90 krajach, UNIMA staje się platformą wymiany doświadczeń ludzi praktykujących lalkarstwo, prowadzących badania w tej dziedzinie, eksplorujących jej historię – dla pasjonatów tej formy sztuki.

W dniu światowego dnia lalkarstwa – jestem zachwycony faktem, iż mogę śmiało stwierdzić, że dotarliśmy do wielu ludzi i wielu społeczności na całym świecie, przede wszystkim tych z rejonów nieuprzywilejowanych, gdzie doświadczenie materii, jaką jest teatr lalek bez nas, po prostu nie byłoby możliwe. Czuję się zaszczycony i wyróżniony, mogąc pracować z Wami jako Prezydent UNIMA. Poprzez doświadczenie podróży i spotkań z Wami, mam poczucie wspólnoty, które łączy nas – lalkarzy z całego świata; we wszystkich Was jest ogień, który płonie bez względu na okoliczności; naszym spotkaniom zawsze towarzyszy uśmiech, wymiana myśli i pomysłów. Staram się kultywować wielkie przyjaźnie i tworzyć więzi podobne do tych rodzinnych, i właśnie dlatego zwracam się do Was z serdeczną prośbą, byście zostali ze mną do końca moich dni.

Dziękuję
Dadi D. Pudumjee Prezydent UNIMA

Dadi D. Pudumjee jest jednym ze współczesnych artystów-lalkarzy pochodzącym z Indii, jest również reżyserem teatru lalek. Lalkarstwo traktował hobbistycznie, kończąc studia ekonomiczne. Studiował również na Wydziale Komunikacji Wizualnej (National Institute of Design) w Ahmadabadzie w Indiach. W Ahmadabadzie dołączył do sekcji lalkarskiej prowadzonej przez Meher R. Contractor  (Darpana Academy of Performing Arts), gdzie jego hobbistyczne zainteresowanie teatrem lalek przekształciło się w profesjonalną praktykę. W 1972 roku uczestniczył w międzynarodowym festiwalu teatrów lalek w Charleville Mézières, jak również w kongresie UNIMA. To spotkanie z lalkarzami i ich sztuką dało początek jego karierze jako artysty-lalkarza.

#WorldPuppetryDay19

W wieku 93 lat zmarła Profesor Anna Proszkowska (1925-2019) – wybitna lalkarka, pedagog Wydziału Lalkarskiego AST we Wrocławiu od początku jego istnienia. Uczyła i kształtowała pokolenia aktorów teatru lalek (i nie tylko), zarówno w Polsce, jak i w Vaasa Akademii w Finlandii. Od 17 roku życia do końca II wojny światowej pozostawała w szeregach Armii Krajowej, jako członek wywiadu i łączniczka II Pułku Piechoty Legionów, Oddział „Sosna” (pseudonimy „Hanka” i „Bogusz”). Od 1947 roku organizowała i współtworzyła amatorskie zespoły lalkowe. W latach 1961-1981 występowała na deskach Wrocławskiego Teatru Lalek (istniejącego do 1962 r. pod nazwą Scena Lalkowa Teatru Rozmaitości, a do 1976 roku jako Teatr Lalek „Chochlik”). W okresie przejściowym, który nastąpił po zakończeniu dyrekcji Eugeniusza Koterli w 1980 roku, pełniła funkcję dyrektora Wrocławskiego Teatru Lalek, do czasu powołania na tę funkcję Wiesława Hejny w roku kolejnym. W latach 90. XX wieku z powodzeniem kontynuowała karierę aktorską w Finlandii. Artystka jest także reżyserem licznych przedstawień wystawionych na scenach polskich i finlandzkich. Anna Proszkowska była pedagogiem Studium Aktorskiego Teatrów Lalkowych przy teatrze „Chochlik”, a następnie Wydziału Lalkarskiego we Wrocławiu, gdzie pracowała od momentu jego założenia w 1972 r. do roku 2008. W latach 1978-1981 pełniła funkcję prodziekana do spraw studenckich tego wydziału.

Praca artystki uhonorowana została licznymi nagrodami i wyróżnieniami, spośród których wymienić można m.in. Wyróżnienie w Konkursie na Indywidualne Występy z Lalką (Warszawa, 1966), Odznaka Zasłużony Działacz Kultury (1974), Srebrny i Złoty Krzyż Zasługi (1971 i 1976), Nagrody indywidualne III stopnia Ministra Kultury i Sztuki (1976 i 1988), Nagroda Prezesa Rady Ministrów za twórczość dla dzieci i młodzieży (1980), Srebrna Odznaka Zasłużony dla Województwa Wrocławskiego i Miasta Wrocławia (1982), Medal Komisji Edukacji Narodowej za szczególne zasługi dla oświaty i wychowania (2002), Medal PWST w Krakowie (2008 r.), nagroda Sekcji Teatrów Lalkowych Związku Artystów Scen Polskich „Henryk” za wybitne osiągnięcia artystyczne w dziedzinie teatru lalek (2010), Statuetka WENA i Nagroda Marszałka Województwa Dolnośląskiego za wybitnie osiągnięcia w dziedzinie kultury (2012). Anna Proszkowska została ponadto odznaczona m.in. Srebrnym Krzyżem Zasługi z Mieczami (1948), Krzyżem Walecznych (1949) i Krzyżem Armii Krajowej (1964).

Fot. strona internetowa Wydziału Lalkarskiego AST